Ad Gerritsen at Gemeentemuseum Den Haag
Gemeentemuseum Den Haag presents 'Topicalities', a solo exhibition of Ad Gerritsen.
On view from 1 December 2018 until 17 March 2019.
The beautiful but discomfiting paintings of Dutch artist Ad Gerritsen (1940-2015, Arnhem) confront us with the way we look at and assess our fellow humans. Often they evoke a sense of menace, the underlying narrative too gruesome for words, while the work itself actually makes you feel good.
The Gemeentemuseum is now bringing together a large number of paintings from Gerritsen’s idiosyncratic body of work, highlighting their topicality in today’s world.
Afbeelding: AIDA, 2006
olieverf op doek, 140 x 120 cm
courtesy Livingstone Gallery, Den Haag
Het werk Aïda is één van de belangrijkst schilderijen in het oeuvre van Ad Gerritsen.
In 2007 was dit schilderij in de tentoonstelling Leve de Schilderkunst! Terug naar de figuur in de Kunsthal Rotterdam te zien.
Een overzicht van de belangrijkste hedendaagse schilderkunst met o.a. Peter Doig, Marlene Dumas, Lucian Freud, Neo Rauch en Luc Tuymans.
In het voorwoord van de catalogus geeft Wim Pijbes, directeur Kunsthal Rotterdam, duidelijk aan dat dankzij deze kunstenaars de schilderkunst nog lang niet dood is.
Hans den Hartog Jager schreef een prachtig essay over dit schilderij van Ad Gerritsen:
Op 1 september 2004, een feestdag voor schoolkinderen, vielen in de Noord-Ossetische stad Beslan Tsjetsjeense ‘vrijheidsstrijders’ een school binnen. Ze gijzelden een groot deel van de docenten en leerlingen. Na twee dagen probeerde een Russische speciale eenheid hen te bevrijden. Er braken gevechten uit tussen de gijzelnemers en de speciale troepen; daarbij werden uiteindelijk 344 burgers gedood. De gijzeling in Beslan schokte de wereld, vooral door de schijnbare ongevoeligheid van de gijzelnemers – wie een school binnenvalt op een feestdag en kinderen als doelwit gebruikt moet wel een beest zijn.
Op het eerste gezicht is het opvallend dat Ad Gerritsen juist de gebeurtenis in Beslan als aanleiding neemt voor een reeks schilderijen. In zijn carrière, die teruggaat tot 1965, heeft Gerritsen zich vooral bezig gehouden met het portretteren van criminelen en geesteszieken. Daar heeft Aïda op het eerste gezicht weinig mee te maken; we zien een redelijk normale jonge vrouw, hoogstens wat in zichzelf gekeerd. Tot je verneemt dat haar portret deel uitmaakt van de serie Paradise Lost die Gerritsen maakte naar aanleiding van krantenfoto’s over Beslan. Ineens zie je de verloren onschuld: de in zichzelf gekeerde blik het rood om haar ogen, de verstarde houding als van een geest die nauwelijks meer beseft dat ze nog een lichaam heeft.
Daarmee is dit portret ineens ook een ‘echte Gerritsen’ – en misschien nog wel meer. Aïda is een vrouw die kortstondig in de hel verbleef, wier leven door die hel is getekend, maar die door de buitenwereld vermoedelijk nog als ‘normaal’ wordt beschouwd – ze is hoogstens een slachtoffer.
Het intrigerende aan Gerritsens portret is dat de schilder feilloos laat zien dat de vrouw daar zelf niet meer zo zeker van is. Haar probleem, voor nu en voor de toekomst is om zichzelf opnieuw tot de wereld te verhouden. Tot de toeschouwer. Dat is het pijnlijkste aan dit portret: als toeschouwer hoop je dat het haar lukt om zichzelf te vinden, maar je weet dat ze nog een lange weg te gaan heeft. Juist omdat de buitenwereld bestaat.
Omdat jij bestaat.