Adriaan Rees - O Johnny - Nieuwe Gaper voor drogisterij Het Heertje in Amsterdam.

A new 'yawner' for a new era / een nieuwe gaper voor een nieuwe tijd
October 14, 2021 at 11 am. Herenstraat 7, Amsterdam The Netherlands
Adriaan Rees, drugstore het Heertje

 

English, for Dutch scroll below

A new ‘Yawner’ for a new era
New artwork after drugstore controversy

 

In 2020, after a lot of commotion in the press, the statue of a figurine named a 'gaper' (literally: a yawner) was removed from the front of a drug store in Amsterdam. Now a new yawner is being installed. A yawner 2.0, adapted to a new era.

 

A yawner is a traditional statuette of an exotic man of medicine sticking out its tongue, with a big pill on it. It was from the seventeenth century on used to advertise the trustworthyness of medication sold at the spot. As such, the figurines were to display the exoticness of the wares, and could be of Arabs, Russians, Africans, but also figures in military attire.

The yawner over the front of an Amsterdam drugstore in the Herenstraat, depicting a black man of medicine, caught the attention of Dutch influencer Sylvia Witteman, who immediately linked it to slavery and racism. Although Witteman retracted her tweet afterwards, and confirmed the stauette had nothing to do with racism and slavery, the harm was done. The owner of the building had the yawner removed.

"Understandable", says Harry Piet, the owner of drugstore Het Heertje. "Although the yawner serves as a trustworthy emblem for medication sales, this should never be a cause for polarisation. It is sad we had to remove the statuette, but I do not regard it as buckling under pressure: we adjusted ourselves to the mood of the time. And we can still easily explain it has nothing to do with racism or slavery. On the other hand: we have removed part of a tradition from Amsterdam, s has happened with countless other wall paintings and classical retail signage that once represented the commercial activity in the city."

 

Gift to Amsterdam

On his own initiative, artist Adriaan Rees decided to design a yawner that corresponds with to the mood of the time.

"I was born at the Prinsengracht in Amsterdam, and during my childhood the yawners in my surroundings were fascinating, mysterious statuettes. I couldn't understand why they looked so strange and exotic. Now, I decided to offer the drug store to make a new yawner. To me the yawner is a gift to the city of Amsterdam, where I was born and where I still live and work. Rather than losing the heritage, I want to give it a new impulse. This statuette should be a motivator for more yawners and other traditional signs in the city to be made by current artists."

 

Fantasy portrait

Rees built a fantasy portrait from a base of fragments, with an androgyous look in blue, yellow and green. The head dress consists of a series of big tongues, with all kinds of elements like white pills, goldcoloured snakes, silver balls and numerous objects that are sold in a drugstore. The shoulders are adourned with silver balls and objects like tubes, a shaving brush, lipstick, deodorant and a jar of cream. The statue also received a colourful bow tie, referring to drugstore 'Het Heertje' (the Gentleman). Of course this yawner has a big pill in gold on its tongue.

"The statue is named 'Oh Johnny'", says Rees, "after the folk singer Johnny Jordaan and his song of Auntie Leen. But it also reminded me of Johnny Rotten, the lead singer of the Sex Pistols and P.I.L."

The Amsterdam Arts Fund gave a grant for the artwork.

 

New symbol

"The amount of character in the statuette is fascinating", says Piet. "The appearance of the statue in part represents the impotence we felt when we had to remove the statuette last year. It is a subtle protest. But it also represents the whole of drug store retail. Our retail branch has already voiced interest in having this as the new symbol for drug stores in the turbulent Dutch retail world."

 

Unveiling

The new statue will be unveiled over the front of drug store Het Heertje on October 14.

"Of course we invited Sylvia Witteman for this, as she started the controverse last year. But after 'due consideration' she opted out", Piet says. "Apparently too bitter a pill, although the controversy has led to something so beautiful!"

Special thanks
Harry Piet, het Heertje; Antal Giesbers, Who Cares; Portengen, Amstelveen; Pepijn van den Nieuwendijk;
Struktuur68, The Hague; Amsterdams Fonds voor de Kunst

 

Dutch
Een nieuwe gaper voor een nieuwe tijd

 

In 2020 werd, na veel commotie in de pers, het beeld van een gaper boven een drogisterij in de Herenstraat in Amsterdam verwijderd. Nu wordt er een nieuw beeld geïnstalleerd. Een gaper 2.0, die helemaal van deze tijd is.

 

Er komt een nieuwe gaper boven de pui van drogisterij Het Heertje aan de Herenstraat in Amsterdam. Kunstenaar Adriaan Rees heeft een beeld gecreëerd dat nog steeds goede drogisterijwaar aanbeveelt, maar zonder dat het tot verhitte gemoederen leidt.

De gaper boven de drogisterij stond namelijk al eerder in de schijnwerpers: hij werd in november 2016 ontvreemd door een groep studenten, die hem daarna in een gracht gooiden. Er werd daarop een nieuw beeld gemaakt, maar daar ontstond in juli 2020, na een spottende tweet van Sylvia Witteman, veel commotie over. Hoewel Witteman naderhand zei haar tweet te betreuren, en dat het beeld niets met racisme of slavernij te maken heeft, was het kwaad al geschied. De eigenaar van het pand liet het beeld van de pui verwijderen.

"Ik begrijp dat", zegt Harry Piet, eigenaar van drogisterij Het Heertje. "Hoewel een gaper niet van doen heeft met racisme en dient als herkenningssymbool voor 'pillendraaiers', mag dit nooit aanleiding worden voor polarisatie in zeer gevoelig materie. Dat we die gaper er af moesten halen was natuurlijk heel zuur, maar ik zie dat niet als zwichten voor druk: het is meebewegen op het emotionele ritme van de stad. En we kunnen nog steeds prima uitleggen dat het niets met slavernij te maken heeft. Aan de andere kant: met deze gaper is weer een stukje traditie uit de stad verdwenen, net als talloze muurschilderingen en klassieke uithangborden die ooit de bedrijvigheid van de stad representeerden."

 

Geschenk aan Amsterdam

Kunstenaar Adriaan Rees ontwierp op eigen initiatief een gaper die aansluit bij de maatschappelijke beleving.

"Ik ben op de Prinsengracht geboren en in mijn kindertijd waren de gapers in mijn omgeving voor mij fascinerende, mysterieuze beelden waarvan ik niet goed begreep waarom ze er zo vreemd uitzagen. Ik besloot om gewoon bij de drogisterij naar binnen te stappen met het voorstel om een nieuwe gaper te maken. Voor mij is de nieuwe gaper een geschenk aan de stad Amsterdam, waar ik geboren ben en waar ik nog steeds woon en werk. In plaats van het verliezen van gedachtengoed, wil ik deze traditie een nieuwe impuls geven. Dit beeld moet de aanjager zijn voor MEER gapers en andere traditionele uitingen in de stad, gemaakt door hedendaagse kunstenaars."

Fantasieportret
Rees bouwde vanuit een basis van brokstukken een fantasieportret op met een androgyne uitstraling in blauw, geel en groen. De hoofdtooi bestaat uit een serie grote tongen, met allerlei elementen zoals witte pillen, goudkleurige slangen, zilveren ballen en kleine objecten die verwijzen naar spullen die in een drogisterij te koop zijn. Op de schouders zilveren bollen en objecten zoals tubes, een scheerkwast, lippenstift, deo en een pot crème. Het beeld krijgt een kleurige strik, verwijzend naar ‘Het Heertje’. Uiteraard heeft deze gaper een uitgestoken tong met een grote pil, in goud. "Het beeld heet 'Oh Johnny'," zegt Rees, "naar de volkszanger Johnny Jordaan en het lied van Tante Leen. Maar ook moet ik denken aan Johnny Rotten, de zanger van de Sex Pistols en

Nieuw symbool

"Het is fascinerend hoeveel karakter er inzit", zegt Piet. "De uitstraling van dit beeld verbeeldt eigenlijk deels de onmacht die wij vorig jaar voelden bij het verwijderen van de oude gaper. Een soort van subtiel protest. En toch representeert de zeggingskracht van dit beeld op een hele verfrissende manier nog steeds de drogisterijbranche. In mijn branche is er al interesse om het een nieuw symbool te laten worden van de drogisterijen in de turbulente Nederlandse retailwereld."

 

Op 14 oktober zal het nieuwe beeld boven de pui van drogisterij Het Heertje onthuld worden. "Het lag natuurlijk voor de hand om Sylvia Witteman uit te nodigen, want zij stond aan de basis van de controverse van vorig jaar, maar die liet 'na rijp beraad' deze beurt aan haar voorbijgaan", zegt Piet. "Blijkbaar een te bittere pil, terwijl de controverse juist tot iets heel moois heeft geleid!"